کیمیا چیست؟
واژه کیمیا خود داستان درازی دارد. ریشه واژه کیمیا در واژه کیمیاست. خاستگاه واژه کیمیا را برخی از یونانی دانسته‌اند و چیستی کار کیمیاگری دگرساختن مس به طلا بود. این واژه و داستان دانش شگفت انگیز پشت آن به همراه دانشش به عربی وارد شد و اروپاییان با این واژه و دانش آن از راه عرب‌ها آشنا شدند و این دانش را با نام alchemy شناختند. آنگاه آن را در میان خود پروردند تا در سده‌های نزدیک به ریخت فرانسه کیمیا به زبان ما بازگشت. دانش کیمیا به دو گرایش کیمیا محض و کیمیا کاربردی تقسیم می‌شود.
نگاه گذرا
تئوری اتومی پایه و اساس علم کیمیا است. این تئوری بیان می‌دارد که تمام مواد از واحدهای بسیار کوچکی به نام اتوم تشکیل شده‌اند. یکی از اصول و قوانینی که در مطرح شدن کیمیا به عنوان یک علم تأثیر به‌سزایی داشته، اصل بقای کتله است. این قانون بیان می‌کند که در طول انجام یک تعامل کیمیائی معمولی، مقدار ماده تغییر نمی‌کند. (امروزه فیزیک مدرن ثابت کرده که در واقع این انرژی است که بدون تغییر می‌ماند و همچنین انرژی و کتله با یکدیگر رابطه دارند.)
این مطلب به طور ساده به این معنی است که اگر ده‌هزار اتوم داشته باشیم و مقدار زیادی تعامل کیمیائی انجام پذیرد، در پایان ما همچنان بطور دقیق ده‌هزار اتوم خواهیم داشت. اگر انرژی از دست رفته یا به‌دست‌آمده را مد نظر قرار دهیم، مقدار کتله نیز تغییر نمی‌کند. کیمیا کنش و تعامل میان اتوم‌ها را به تنهایی یا در بیشتر موارد به‌همراه دیگر اتوم‌ها و به‌صورت آیون م عضویکول (ترکیب) بررسی می‌کند.
کیمیا چیست؟
یکی از یافته‌های بنیادین و جالب دانش کیمیا این بوده‌است که اتوم‌ها روی‌هم‌رفته همیشه به نسبت برابر با یکدیگر ترکیب می‌شوند. سیلیس دارای ساختمانی است که نسبت اتوم‌های سیلیسیوم به اکسیژن در آن یک به دو است. امروزه ثابت شده‌است که استثناهایی در زمینهٔ قانون نسبت‌های معین وجود دارد(مواد غیر استوکیومتری).
یکی دیگر از یافته‌های کلیدی کیمیا این بود که زمانی که یک تعامل کیمیاایی مشخص رخ می‌دهد، مقدار انرژی که بدست می‌آید یا از دست می‌رود همواره یکسان است. این امر ما را به مفاهیم مهمی مانند تعادل ، ترمودینامیک می‌رساند.
طبقه‌بندی علم کیمیا
-کیمیا محض یا کیمیا نظری
درباره شناخت خواص و ساختار و ارتباط خواص و ساختار مواد و قوانین مربوط به آنها بحث می‌کند.
-کیمیا عملی یا کیمیا کاربردی
راههای تهیه ، استخراج مواد خالص از منابع طبیعی ، تبدیل مواد به یکدیگر و یا سنتز آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
دامنه علم کیمیا(کیمیا چیست)
بدین ترتیب دامنه علم کیمیا در زمینه‌های نظری و عملی فوق‌العاده گسترش حاصل کرد و نقشهای حساس را در زندگی انسان به عهده گرفت.بطوری که امروزه میزان برخورداری هر جامعه از تکنولوژی کیمیاایی ، معیار قدرت و ثروت و رفاه آن جامعه محسوب شده و بصورت جزیی از فلسفه زندگی در آمده است.
بخش‌های اصلی دانش کیمیا عبارت‌اند از:
▪ کیمیا تجزیه: که به تعیین ترکیبات مواد و اجزای تشکیل دهنده آنها می‌پردازد.
▪ کیمیا عضوی: که به مطالعهٔ ترکیبات کربن‌دار، غیر از ترکیباتی چون دو اکسید کربن (دی اکسید کربن) می‌پردازد.
▪ کیمیا معدنی: که به اکثریت عناصری که در کیمیا عضوی روی آنها تاکید نشده و برخی خواص مالیکول های عضوی می‌پردازد.
▪ کیمیا فیزیک: که پایه و اساس کلیهٔ شاخه‌های دیگر را تشکیل می‌دهد، و شامل ویژگی‌های فیزیکی مواد و ابزار تئوری بررسی آنهاست.
دیگر رشته‌های مطالعاتی و شاخه‌های تخصصی که با کیمیا رابطه دارند عبارت‌اند از: علم مواد، مهندسی کیمیا، کیمیا بسپار، کیمیا محیط زیست و داروسازی.
شاخه‌های کیمیا
کیمیا عضوی، کیمیا غیر عضوی، کیمیا تجزیه، کیمیا فیزیک، سینتیک کیمیایی، تعادل کیمیایی،تیزابها و بالقلی ها، الکترو کیمیا، زیست‌کیمیا (بیوکیمیا)، رادیو کیمیا
نام نویسنده: غلامرضا رئیسی